Diagnostyka bakteriologiczna

Dotarło do mnie nowe, zmienione i poszerzone trzecie wydanie podręcznika akademickiego pt. "Diagnostyka bakteriologiczna". Pierwsze wydanie ukazało się w 2005. Kilkanaście lat i trzeba wprowadzać uzupełnienia. Bo w naukach biologicznych ciągle się wiele zmienia.  A ja mam ciekawą lekturę na wakacje z zakresu literatury faktu. Wiem, wiem, jestem niszowcem. I pasjonuje mnie poznawanie przyrody, życia biologicznego i najnowszych osiągnięć nauki. Ciągle się coś zmienia, pojawiają się nowe pomysły, teorie powstania i ewolucji życia. A ja szukam w tym wszystkim modelu ogólnego, jakieś uniwersalnej zasady organizacji życia na wszystkich poziomach. Książki są dobrym narzędziem do samodzielnego kształcenia ustawicznego i pozaformalnego. Przy okazji wykorzystam na zajęciach, bo prowadzę seminaria i wykłady dla studentów mikrobiologii. Jestem hydrobiologiem od owadów i poziomu ekosystemowego, ale szukam wspólnych przestrzeni z mikrobiologiami.

Wspomniana książka jest jedynym na polskim rynku podręcznikiem, dotyczącym diagnostyki zakażeń bakteryjnych. Publikacja jest kierowana do studentów i osób specjalizujących się w zawodach medycznych, zwłaszcza diagnostów laboratoryjnych a także studentów wydziałów lekarskich, nauk o zdrowiu i farmacji oraz do szerokiego grona studentów mikrobiologii, biotechnologii czy ochrony środowiska. Sądzę, że będzie przydatna także w medycznych laboratoriach diagnostycznych i stacjach sanitarno-epidemiologicznych. Wygodnie mieć pod ręką coś papierowego i zbierającego aktualny stan wiedzy.

Bakterie od dawna sprawiają kłopot biologom. Bo jak na przykład zastosować do nich biologiczna koncepcję gatunki skoro nie rozmnaża się płciowo i trudno mówić o populacji osobników o podobnych cechach, mogących się swobodnie krzyżować i dawać płodne potomstwo? Zmienność genetyczna bakterii uwarunkowana jest zjawiskiem horyzontalnej wymiany genów. Do tego dochodzi "normalna" transpozycja i mutacje. Dlatego odkrycia w świecie archeonów i bakterii są bogata pożywka dla biologii ogólnej, poszukującej ogólnych praw wśród organizmów żywych. W odniesieniu do bakterii ocenia się, że w toku ewolucji prawie wszystkie geny zostały dotknięte horyzontalną wymianą ich fragmentów, a między niektórymi rodzajami to powtórzyło się nawet kilkaset razy. Między innymi z tego powodu trudne jest do zdefiniowania pojęcie gatunku bakterii, A w diagnostyce musza sobie jakość radzić.

W omawianym podręczniku moje szczególne zainteresowanie zyskały dwa rozdziału: 1. Ewolucja, taksonomia i diagnostyka oraz 22. Bakterie w organizmie zdrowego człowieka.

Diagnostyka mikrobiologiczna przedstawiona w kontekście najnowszych badań mikrobiomu człowieka. W książce znaleźć można między innymi:

• Opis najważniejszych i mniej znanych bakterii związanych z człowiekiem uwzględniający ich aktualną pozycję taksonomiczną, nazewnictwo, znaczenie kliniczne i czynniki ich chorobotwórczości, cechy morfologiczne i hodowlane, różnicowanie względem bakterii pokrewnych lub podobnych. 
• Bakterie tworzące mikrobiom człowieka – znaczenie dla diagnostyki chorób. 
• Hodowlane i niehodowlane metody diagnostyczne oparte o najnowsze rekomendacje krajowych i europejskich towarzystw naukowych i zespołów lekarzy i diagnostów Narodowego Programu Ochrony Antybiotyków. 
• Informacje o sposobach pobierania materiałów klinicznych i ich transportu. 
• Omówienie diagnostyki zakażeń w obrębie wszystkich narządów i układów. Hodowla, różnicowanie w oparciu o właściwości metaboliczne, cechy biologiczne, serologicznie, a także metody wysokoprzepływowe i molekularne. 
• Szerokie informacje o zakażeniach przenoszonych przez wektory owadzie.
• Wskazówki dotyczące badań wirusologicznych i parazytologicznych. 
• Zakażenia szpitalne, zagrożenia ze strony szczepów wieloopornych i dochodzenia epidemiologiczne. 
• Obszerny aneks z opisem wszystkich istotnych w diagnostyce i wskazanych w książce podłoży i metod diagnostycznych. 

Autorami tego trzeciego wydania książki jest zespół pracowników naukowych Zakładu Mikrobiologii Farmaceutycznej i Diagnostyki Mikrobiologicznej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, a także takie czołowe postaci polskiej mikrobiologii jak Ewa Augustynowicz-Kopeć, Waleria Hryniewicz i Alina Olender.

Książka z medialnym patronatem bloga Profesorskie Gadanie