Hydrobiologia Limnologia A. Górniak, Z. Kajak

Autorów podręcznika pt. Hydrobiologia - Limnologia, Profesorów Kajaka i Górniaka, miałem przyjemność poznać osobiście. Dlatego z tym większym sentymentem sięgnąłem po tę książkę. W zakresie hydrobiologii dawno się nic nowego nie ukazywało. Każda nowość cieszy.

Jest to podręcznik akademicki adresowany do studentów biologii, geografii, ekologii, ochrony środowiska, inżynierii środowiska i kierunków pokrewnych. Zawiera podstawowe informacje na temat ekosystemów wodnych. Z tego powodu przydatny będzie także hobbystom i praktykom,  zainteresowanym pogłębieniem wiedzy o środowisku naturalnym, funkcjonowaniu hydrosfery, biologii wód, procesach ekologicznych oraz ochronie przyrody i środowiska. Przyda się także nauczycielom oraz licealistom.

Książka wydana została w 2019 r. przez Wydawnictwo Naukowe PWN, liczy 452 strony, łącznie z indeksem specjalistycznych terminów oraz aneksem z tabelarycznym zestawieniem podstawowych parametrów hydrobiologicznych. Ilustracje wyłącznie czarno-białe. Podręcznik prezentuje aktualną, ogólną wiedzę o śródlądowych wodach powierzchniowych, organizmach tam żyjących oraz zależnościach między siedliskiem a funkcjonowaniem zespołów hydrobiontów w różnych typach ekosystemów słodkowodnych. Zawiera podstawowe wiadomości o naturalnych czynnikach regulujących obieg wody w przyrodzie, składzie chemicznym i preferencjach siedliskowych organizmów wodnych od wirusów po kręgowce wodne, z uwzględnieniem form i charakteru antropogenicznych przekształceń siedliska, struktury ekosystemów wodnych, procesów i zjawisk ekologicznych. Podejmuje zagadnienie funkcjonowania ekosystemów jeziornych i rzecznych, w części także źródeł, zbiorników retencyjnych i kanałów.

Niektóre fragmenty moim zdaniem potraktowane zostały zbyt ogólnie (ale wyczerpujący podręcznik do hydrobiologii musiałby być znacznie obszerniejszy). Jego zaletą jest natomiast duże odniesienie do przykładów z Polski. Za nowe i oryginalne należy uznać zamieszczenie ekologicznego podejścia w ocenie stanu ekologicznego wód Polski oraz działań ochronnych, zgodnie z ideą Dyrektywy Wodnej Unii Europejskiej i NATURA 2000, a także uwzględnienie  zakresu i typów świadczonych usług ekologicznych ekosystemów wodnych jako przejawu nowego pojmowania integralnej przestrzeni przyrodniczo-gospodarczej i obiektywnej oceny wartości ekonomicznej naturalnych układów słodkowodnych.

Treść Hydrobiologii została podzielona na pięć części:

• I Hydrosfera
• II Siedliska organizmów wodnych
• III Organizmy wód powierzchniowych
• IV Funkcjonowanie ekosystemów wodnych
• V. Woda i człowiek.

Moim zdaniem warte polecenia są rozdziały: Metabolizm ekosystemów wodnych i Antropogeniczne ekosystemy wodne (z części IV), Antropogeniczne przekształcenia ekosystemów wodnych, Ochrona prawna hydrobiontów i ekosystemów wodnych, Biomanipulacja, Środowiskowe usługi wód powierzchniowych oraz Ekosystemy słodkowodne a globalne zmiany klimatyczne (część V). Stanowią one nowe treści w stosunku do podobnych książek wcześniej wydanych.

Dla poszerzenia wiedzy z zakresu hydrobiologii proponuję sięgnąć także do następujących pozycji:

• J. David Allan "Ekologia wód płynących" Wyd. Naukowe PWN 1998
• Winfried Lampert, Ulrich Sommer "Ekologia wód śródlądowych", Naukowe PWN 2001

a także sięgnąć do starczy pozycji polskich autorów:

• Mikulski J. S., 1974 „Biologia wód śródlądowych”, PWN, Warszawa,434 str. 
• Starmach K., Wróbel S., Pasternak K., 1976. „Hydrobiologia – Limnologia”, PWN, Warszawa, 621 str. 
• Turoboyski L., 1979. „Hydrobiologia techniczna”, PWN, Warszawa, 444 str.
• Tarwid K., 1988. "Ekologia wód śródlądowych", Wybrane zagadnienia. PWN 322 str.
• Żmudziński L., 1997. "Hydrobiologia. Życie wód słodkich i morskich", Słupsk, WSP w Słupsku.

Hydrobiologia Limnologia polecana jest przez blog Profesorskie Gadanie.