Gamifikacja zajęć na uniwersytecie

Książka, którą warto mieć, bo to dobry dydaktyczny podręcznik. Wszystko o gamifikacji w jednym miejscu. A dlaczego tak nie miałaby wyglądać dydaktyka akademicka? Oczywiście nie wszystkie zajęcia, ale te niektóre. Kusząca perspektywa, która lokalnie już zaistniała. Sam też próbowałem jakiś czas temu z grywalizacją (zobacz Drużyna Lasera). Zaopatrzony w dobry podręczniki i tutorial edukacyjny z większą odwaga i pewnością spróbuję ponownie gamifikować wybrane zajęcia. Tak wiem, wiąże się to z wysiłkiem, jak każda zmiana i wartościowa rzecz.

Joanna Mytnik, Gamifikacja w edukacji. O budowaniu fabularnych systemów motywacyjnych. Wydawnictwo: Fundacja Zmieniam. Objętość: 328 stron. ISBN: druk – 978-83-971909-4-8, PDF – 978-83-971909-5-5. Premiera książki  - 31 stycznia 2025. Cena: ok. 35–39 zł w wersji papierowej, 25 zł w wersji cyfrowej. 

W polskiej przestrzeni edukacyjnej często używa się zamiennie pojęć grywalizacja i gamifikacja. jakkolwiek Profesor Joanna Mytnik bardzo wyraźnie wskazuje, że są to synonimy, to ja uparcie znajduję różnicę. Skoro są dwa słowa to dobra okazja by wykorzystać do znalezienia różnych choć zachodzących na siebie pól semantycznych:

• Grywalizacja – to najczęściej dodanie prostych mechanizmów znanych z gier (punkty, odznaki, rankingi) do procesu edukacyjnego. Działa jak „naklejka motywacyjna”, ale bywa powierzchowna i krótkotrwała. Akcentuje w nazwie rywalizację, jak na zawodach sportowych lub rywalizację szkolna o świadectwo z czerwonym paskiem.

• Gamifikacja – to coś znacznie głębszego. Polega na projektowaniu całych systemów motywacyjnych opartych na fabule, narracji i spójnych mechanizmach gry. Tu nie chodzi tylko o nagrody, ale o stworzenie świata, w którym student staje się bohaterem, a jego droga edukacyjna – przygodą. Takie podejście bardzo mi odpowiada, bo również w edukacji preferuję współpracę a nie rywalizację. Akcentuje game (grę, zabawę) a nie rywalizację.

Joanna Mytnik podkreśla, że fabularność jest sercem gamifikacji. Ja dodam, że opowieści, nawet te krótkie stworzyły ludzkość i nasze różne cywilizacje. Z fabułami i opowieściami żyliśmy przez setki tysięcy lat. To fabuła nadaje sens działaniom, buduje emocje i sprawia, że nauka staje się procesem angażującym, a nie tylko obowiązkiem. A zyskiem dla wykładowcy jest przygoda i emocje odkrywania jako antidotum na rutynę, nudę i zasadę 3 razy Z (zakuć, zaliczyć, zapomnieć). 

Autorka rozpoczyna swoją opowieść od pytania "dlaczego". Jest to zastanawianie się co uszło naszej uwadze w ostatnich latach i dlaczego warto nawet w dydaktyce akademickiej sięgnąć do gamifikacji. Drugi, obszerny rozdział pt. "Od motywacji do gamifikacji", to teoretyczne podłoże dla zmian w edukacji, skupienie się na motywacji, neurobiologii, emocjach, zabawie i wyjaśnienie czym jest gamifikacja. Ten szerszy kontekst jest bardzo przydatny. Bo ludzie potrzebują sensu i zrozumienia. W kolejnych rozdziałach opisana jest gamifikacja w edukacji oraz zmieniająca się rola nauczyciela. Zasadniczym elementem tego podręcznika jest przejrzyste i przystępne przedstawienie elementów gier, wykorzystywanych w gamifikacji oraz praktyczne porady dla tych, którzy chcą zgamifokować swoje zajęcia. 

Książka dobra merytorycznie, napisana przez wiarygodną Autorkę. Sama przez wiele lat wdrażała gamifikację a teraz dzieli się swoimi doświadczeniami oraz wiedzą, zebraną znacznie szerzej, w wielu dyskusjach i analizach. Wygodna jest także forma. Lubię książki papierowe (jest i wersja e-bookowa), także dlatego, że można ołówkiem zakreślać ważniejsze fragmenty. Oczywiście robię to tylko na własnych egzemplarzach, a nie tych z biblioteki! Ale ta opisywana książka została specjalnie zaprojektowana by w niej zapisywać także i swoje pomysły. To przestrzeń do aktywnego czytania i manualnego zapisywania. Książka świetnie wpisuje się w moje idee projekczyciela i nauczeństwa – bo traktuje edukację jako proces twórczy, narracyjny i wspólnotowy.

Joanna Mytnik pisze w sposób przystępny, ale jednocześnie głęboko osadzony w teorii i praktyce. To nie jest tylko poradnik – to manifest nowoczesnej edukacji, w której nauczyciel staje się projektantem doświadczeń, a student – bohaterem własnej drogi. Książka jest bogata w przykłady, schematy i praktyczne wskazówki. To sprawia, że może być użyteczna zarówno dla wykładowców akademickich, jak i nauczycieli szkół średnich czy trenerów.

„Gamifikacja w edukacji” to lektura przydatna dla każdego, kto wierzy, że edukacja powinna być przygodą, a nie rutyną. Joanna Mytnik pokazuje, że dobrze zaprojektowana gamifikacja to nie gadżet, lecz strategia dydaktyczna, która może realnie zmienić sposób, w jaki studenci podchodzą do nauki.

Książka pokazuje, jak gamifikacja może zmienić oblicze dydaktyki akademickiej. Oto najważniejsze korzyści:

• Wzrost motywacji wewnętrznej – studenci uczą się nie dlatego, że „muszą”, ale dlatego, że „chcą”.
• Zaangażowanie emocjonalne – narracja i fabuła sprawiają, że proces edukacyjny staje się przygodą, a nie tylko zadaniem.
• Budowanie wspólnoty – systemy fabularne sprzyjają współpracy, rywalizacji w zdrowej formie i poczuciu przynależności do „drużyny”.
• Rozwój kompetencji miękkich – gamifikacja wspiera kreatywność, komunikację, rozwiązywanie problemów i krytyczne myślenie.
• Elastyczność dydaktyczna – mechanizmy gry można dostosować do różnych przedmiotów i poziomów kształcenia.

Gorąco polecam!