Przez kilkadziesiąt lat, od czasów nauki w liceum, potem przez studia biologiczne a w końcu pracę na Wydziale Biologii i Biotechnologii UWM w Olsztynie, zgodnie ze stanem wiedzy uważałem, że kod genetyczny jest uniwersalny. Takie sformułowania są we wszystkich podręcznikach. Okazuje się jednak, że w świetle najnowszych badań, prezentowanych w Genomach, kod genetyczny nie do końca jest uniwersalny, w szczególności genomy mitochondrialne często wykorzystują kodony niestandardowe. Także w genomach jądrowych niższych Eukaryota są wykorzystywane niestandardowe kodony. Ważniejszą zmianą kodu jest zmiana znaczenia kodonu zależna od kontekstu, z którą mamy do czynienia, gdy syntetyzowane białko zawiera selenocysteinę lub pirolizynę. Jak widać kontekst ma znaczenie nie tylko w ekologii. Kontekst rozumiany jako efekt bliskiego otoczenia, sąsiedztwa. Jestem przekonany, że po Genomy powinni sięgną także filozofowie, nie tylko zajmujący się ogólna teoria systemów.
To już kolejne wydanie Genomów, uzupełnione i zaktualizowane. W tym wydaniu na pierwszy plan wysuwa się rozwój transkryptomiki i genomiki, który osiągnął taki poziom, że można było opisać procesy transkrypcji i translacji zachodzące w całych genomach, a nie na podstawie procesów ekspresji pojedynczych genów.
Genomy podzielone są na cztery części: Badanie genomów, Anatomia genomów, Ekspresja genomów, Pytanie, jak genomy się replikują i ewoluują. Części podzielone są na rozdziały, całość ilustrowana przejrzystymi schematami. Każdy rozdział zawiera zestaw krótkich pytań i pogłębionych zagadnień, co niewątpliwie ułatwia samodzielne sprawdzanie opanowania treści. Jest także dużym udogodnieniem dla nauczycieli. Każdy rozdział zawiera także listę polecanych lektur (artykuły naukowe, przeglądowe i książki), które umożliwiają dalsze pogłębianie wiedzy. Na końcu książki znajduje się słownik terminów - przydatny dla każdego, kto zaczyna poznawanie genomów. Krótkie pytania pokrywają się z zawartością danego rozdziału. Natomiast pogłębione pytania wymagają już bardziej szczegółowych odpowiedzi.
W podręczniku kluczowe kwestie są wytłuszczone, co znacząco ułatwia wyszukiwanie potrzebnych informacji jak i uczenie się. Poglądowe ilustracje oraz marginesy są typowe dla dobrego i nowoczesnego podręcznika - ułatwiają wyszukiwanie i wynotowywanie dodatkowych kwestii
Genomy są dobrze przygotowanym podręcznikiem dla wykładowców, dlatego że zawarte w książce ilustracje dostępne są na dedykowanej stronie www w formacie Power Point i jpg. Dostępna jest także pomoc w uzyskaniu odpowiedzi na pytania pogłębione, zamieszczone na końcu każdego rozdziału.
Więcej o zawartości powie spis treści:
- Genomy, transkryptomy i proteomy
- Analiza DNA
- Mapowanie genów
- Sekwencjonowanie genomów
- Anotacja genomu
- Ustalanie funkcji genu
- Eukariotyczne genomy jądrowe
- Genomy prokariontów i organelli eukariotycznych
- Genomy wirusów i ruchome elementy genetyczne
- Dostępność genomu
- Rola białek wiążących DNA w ekspresji genomu
- Transkryptomy
- Proteomy
- Ekspresja genomu w kontekście komórek i organizmów
- Replikacja genomu
- mutacje i naprawa DNA
- Rekombinacja i transpozycja
- Drogi ewolucji genomów
Genomy Terence'a A. Browna (przekład pod redakcją Piotra Węgleńskiego) wydane zostały przez PWN w 2019 r. (jako trzecie wydanie, wcześniejsze w latach 2001, 2009).
Książka polecana jest przez blog Profesorskie Gadanie.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz