Zmrocznik oleandrowiec, który nadziei na sensację narobił

(Fot. Andrzej Marcinkiewicz)

Rano zastałem w internetowym komunikatorze zdjęcie motyla (obok) z dopiskiem od znajomego "Przyszła do mnie rano, prawda, że urodziwa?". A jakże, urodziwa ta ćma. Często dostaję zdjęcia owadów z prośbą o identyfikację. Wiele razy były to także motyle z rodziny zawisaków (Sphingidae). Ale takiego jeszcze nie widziałem. Szybko zajrzałem do książek i okazało się, że to zmrocznik oleandrowiec Daphnis nerii (L.). Jeszcze ciekawsza okazała się lektura. Motyle dorosłe pojawiają się od czerwca do września. Zdjęcie zrobione na początku października w zasadzie mieści się w tym przedziale. Widać po skrzydłach tego zawisaka, że jest mocno "zlatany". Nalatał się już w swoim krótkim, owadzim życiu.

Roślinami żywicielskimi gąsienic jest oleander (Nerium oleander) a niekiedy także barwinek pospolity (Vinca minor). Ta ostatnia roślina u nas występuje. Zmrocznik oleandrowiec jest gatunkiem migrującym, zasiedlającym całą Afrykę, południowo-zachodnią część Azji oraz Indie, okresowo pojawia się w Europie na wybrzeżu Morza Śródziemnego. Spotykany był nawet w Finlandii. A w Polsce łowiony był bardzo rzadko, średnio raz na 30 lat! W 2015 gąsienice zaobserwowano na wyspie Uznam. Natomiast we wrześniu 2016 roku zaobserwowano tego motyla w Tarnowie. Być może w dobie ocieplenia klimatu takie południowe, migrujące gatunki częściej się u nas pojawiają?

Ucieszyłem się z niezwykłej obserwacji i poprosiłem znajomego o lokalizację. Okazało się, że akurat jest na wyspie Rodos. Ale i tam przecież zmrocznik oleandrowiec bywa nie często. Co prawda nie ma sensacyjnej informacji z Olsztyna, ale jest okazja do napisania krótkiej opowieści o kolejnym, rzadkim "motylim kolibrze". Bo zawisaki zawisają w locie nad kwiatem i spijają nektar niczym kolibry.

W każdym razie miejsce szeroko oczy otwarte i patrzcie pod nogi. Zawsze coś pięknego może przyjść, przypełznąć lub przyfrunąć. A we współczesnym świecie łatwo o komunikację i szybkie rozpoznanie z pozoru zwykłych "robali", które takie zwykłe wcale nie są. Zatem obserwujcie i... zaglądajcie do książek albo na przyrodnicze blogi. Niezwykła przygoda jest w zasięgu ręki.

PS. Niebawem napiszę o gąsienicy zmierzchnicy trupiej główce - znajoma hoduje i pokazuje jak jej rośnie. Też ćma z rodziny zawisakowatych.