Książka o pszczołach z malowaną butelką w środku

Owady zapylające. Pszczoły Białegostoku, Anna Sobieraj-Betlińska,
Agata Kostro-Ambroziak, Białystok 2023, 320 str

 

Zainteresowanie zapylaczami, w tym pszczołami w miastach, stale rośnie. Jednocześnie brakuje dobrych opracować popularnonaukowych i dlatego w obiegu popularnym sporo jest mitów, spłyceń i 

powierzchownych stereotypów. Książkę, którą przeczytałem od deski do deski i teraz polecam, warto mieć i warto się z nią zapoznać. Rzetelnie naukowa, szeroki kontekst ekologiczny, bogato ilustrowana. 

Po pierwsze zachwycony jestem serią wydawniczą, poświęconą przyrodzie miasta. W tym przypadku Białegostoku. Podobny pomysł mieliśmy kiedyś w Olsztynie, kilkanaście lat temu lecz spalił na panewce. Udało się zebrać zespół autorów lecz zabrakło finansowania i prace dalej nie ruszyły. W Białymstoku znalazło się solidne wsparcie finansowe i naukowe. Tak powstaje znakomita seria wydawnicza Bioróżnorodność miasta Białegostoku, która łączy w sobie aktualność problematyki, rzetelną wiedzę naukową z popularnonaukowym upowszechnianiem treści przyrodniczych. Przyroda miast jest niezwykłym obiektem badawczym. To ekosystemy, które niedawno powstawały i są w trakcie "docierania" się. Synurbizacji podlegają coraz to kolejne gatunki. A wszystko dzieje się na naszych oczach. Żywe laboratorium do badania procesów ekologicznych i ewolucyjnych. I w dużym stopniu dostępne dla każdego w ramach nauki obywatelskiej. Nauka na wyciągnięcie ręki. Książkę tę polecam także nauczycielom biologii. Może znajdą w niej dobre inspiracje do pracy z uczniami i wdrażaniu w poznawanie życia biologicznego. 

Owady zapylające. Pszczoły Białegostoku, autorstwa dwóch naukowczyń z Bydgoszczy i Białegostoku, to książka warta polecania każdemu, kto choć trochę interesuje się przyrodą. Brakuje takich książek w języku polskim. Ta wypełnia lukę. Na początek znajdziemy w niej dużo aktualnych i przystępnie napisanych informacji o pszczołach jako takich, o systematyce, o budowie, o kooewolucji pszczół i roślin, o rozwoju i o uspołecznieniu, o gniazdowaniu, o tym jak długo żyją i jak daleko latają po pokarm, i w końcu o naturalnych wrogach pszczół. Szeroki kontekst ekologiczny i biologiczny przyda się każdemu. W omawianej książce znajdziemy dużo porad praktycznych, w tym jak urządzać hotele dla owadów by spełniały swoją rolę. Większość z dzikich pszczół zakłada swoje gniazda w ziemi. Dla nich te popularne konstrukcje hoteli dla owadów są nieprzydatne. Ponadto Autorki sporo piszą o zasobach pokarmowych. Czyli jak urządzić miasto by było przyjazne dla pszczelej bioróżnorodności.

Drugi rozdział podejmuje tematykę znaczenia pszczół i ich zagrożenia. Zazwyczaj skupiamy się na pszczole miodnej a przecież jest kilkaset gatunków pszczół, w tym niektóre są kleptopasożytami. Pszczoły, które nektaru i pyłku nie zbierają dla swojego potomstwa tylko kradną je innym gatunkom? Tak, są takie. Czytelnik znajdzie wiele ciekawych informacji z biologii pszczół. Ja na przykład dowiedziałem się że społeczne są nie tylko trzmiele i pszczołą miodna. 

Trzeci rozdział opisuje życie pszczół w mieście, jako specyficznym środowisku życia. Opowiada o ich różnorodności, zagrożeniach i możliwościach życia. Czwarty rozdział omawia historię badań nad pszczołami, w tym w obszarze miejskim Białegostoku, opisuje różne siedliska miejskie, przyjazne pszczołom oraz znajduje się tu charakterystyka kilkudziesięciu gatunków. Wszystko jest bogato ilustrowane., co z pewnością ułatwi rozpoznanie tych gatunków w terenie. Wartościowy jest także rozdział 5. "Edukacja przyrodnicza i nauka obywatelska" Oraz kolejny, dotyczący metod obserwacji i badań pszczół. Wiele praktycznych porad dla poczatkujących entomologów i pszczołolubów. Pszczoły Białegostoku to z pewnością inspirująca książką, która zachęci do przyrodniczych obserwacji wiele nie tylko młode osoby. Na koniec pojawiają się informacje i pszczołach w kulturze i sztuce. I w tej części znalazła się moja, malowana butelka z trzmielem.

Niewątpliwymi zaletami tej książki są: naukowa rzetelność, 2. popularnonaukowy i przystępny przekaz, 3. liczne zdjęcia pszczół i ich siedlisk, 3. przydatne informacja dla urządzania przestrzeni w miastach. 4. szerokie ekologiczne podejście, które pozwala lepiej zrozumieć przyrodę wokół  nas (nie tylko pszczoły). I w końcu jest dostępna w bezpłatnej wersji pdf (jak cała seria "Bioróżnorodność miasta Białegostoku"). 

Gdyby taka książka trafiła w moje ręce, gdy byłem nastoletnim chłopcem, na pewno zająłbym się ich obserwacjami amatorskimi a być może i naukowymi. Publikacje popularnonaukowe nie przynoszą co prawda wielu punktów w ocenie pracowniczej na uczelniach wyższych, jednak pełnią niezwykle ważną rolę w budowaniu kapitału naukowego. 

 

Owady zapylające. Pszczoły Białegostoku, Anna Sobieraj-Betlińska, Agata Kostro-Ambroziak, Białystok 2023, 320 str. (Link do opisu książki i bezpłatnego pdf)

Mój butelkowy akcent w książce