 |
| Larwa chruścika z rodziny chruścikowatych (Phryganeidae), fot. Joanna Frais |
Co to za chruścik na zdjęciu? larwa, rodzina chruścikowane Phryganeidae, larwy budują przenośne domki, spieranie ułożone fragmenty roślin i detrytusu lub przystosowane fragmenty pustych w środku trzcin (łodygi). ten drugi przypadek mamy właśnie na zdjęciu. Ubarwienie głowy i pronotum wskazuje, że może być to Phryganea grandis, Ph. bipunctata, Agrypnia varia lub Agrypnia obsoleta. Domek wskazuje bardziej na agrypnię (ale wcale niejednoznacznie). Wspomniane cztery gatunki są możliwe do rozróżnienia w stadium larwalnym ale cech diagnostycznych nie widać na zdjęciu.
Z przodu domku widać małża - racicznice zmienna (Dreiseena polymorpha). Larwa chruścika jest drapieżna a małż jest filtratorem. W towarzystwie chruścików domkowych często licznie występują kolonijne orzeski a w doku spotkać można różne wrotki i inne mikroorganizmy. Taki mały, chodzący ekosystem, chruścik wraz z komensalami, czasem z pasożytami (niektóre Chironomidae oraz wodopójki.
A co z tym Dniem Chruścika, które przypada na 11 grudnia? Na dodatek to święto zbiorowe, bo w Polsce żyje wiele gatunków chruścików, około 290. A na świecie opisano już ponad 14 tysięcy gatunków. Pomysł obchodzenia ich dnia narodził się w 11 grudnia 2002 roku na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim, dokładnie na ul. Żołnierskiej, gdzie wcześniej mieścił się Instytut biologii i Ochrony Środowiska.. Tego dnia mój ówczesny doktorant Lech Pietrzak siedział kolejny dzień przy oznaczaniu chruścików, które zebrał w ramach badań związane z jego doktoratem. identyfikacja gatunków nie była i nie jest prosta. Trzeba sporo nasiedzieć się nad książkami i patrzeć w binokular na larwy i ich różne fragmenty. Słuchał jak zwykle „Trójki”. W audycji „Orzech i reszta” usłyszał, że są różne dni w roku: Dzień Kobiet, Dzień Górnika itp., a akurat 11 grudnia jest „osierocony”. Prowadzący program Artur Orzech ogłosił konkurs na zagospodarowanie dnia i wymyślenie okazji. Lech Pietrzak napisał maila z sugestią, że może by tak Dzień Chruścika? Propozycja została wymieniona. Prowadzącemu audycję pomysł się spodobał, zwłaszcza to, że naukowcy mogą być czasem dowcipni. Mnie też się spodobał. Przecież naukowcy to nie są ponuracy! Ponoć dowcip jest oznaką inteligencji.
Od tego czasu co roku organizowane są różnorodne mniej lub bardziej oficjalne spotkania, seminaria naukowe, spotkania warsztatowe. Ponieważ podobną nazwę noszą ciastka, faworki, zwane chrustami, chruścikami, to czasem spotykamy się w kawiarni przy kawie i faworkach właśnie. Z kolei owady z rzędu Trichoptera, włoskoskrzydłe, chruściki, lokalnie nazywane są kłódkami czy obszywkami. Dawnie zapisywano chruściki przez ó. Ale taka forma zachowała się w nazwie porostu chróścik.
W tym roku, ze względu na pandemie i konieczność zachowania dystansu Dzień Chruścika celebruję zdalnie i w rozproszeniu. Z kolei przemęczeni i nadmiar innych zajęć uniemożliwił zorganizowania jakiejś formy synchronicznej online.
Czy popularyzacja wiedzy o chruścikach ma sens? Niech przykładem będzie mail, który wraz z wyżej zamieszczonym zdjęciem otrzymałem kilka dni temu"
"Dzień dobry, Fotografuje życie podwodne i przy okazji poszukiwań nazw fauny i flory znalazłam Pana blog i publikacje o chruścikach. Chciałam podziękować za te informacje które są bezpłatnie w sieci i za ich rzetelność. W załączeniu jeden z moich chruścików. Pozdrawiam Joanna Frais"
W ramach Dnia Chruścika 2021 zapraszam na kilka zapisów wideo z wcześniejszych webinariów oraz filmików terenowych.
O chruścikach i wiedzy:
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz