30.08.2018

Smoki z morskich głębin żyją współcześnie i to od niedawna, czyli jak literatura fikcji staje się literaturą faktu

 Echinoderes drogoni Grzelak et Sorensen, 2018
Smoki znamy z bajek jako zwierzęta fantastyczne. Ale za sprawą naukowców smoki się materializują i wkraczają do naszego świata. Znakomitym przykładem jest Smok wawelski (czytaj więcej), jako nazwa naukowa dla wymarłego dinozaura. Bo każdy gatunek musi mieć swoją unikalną nazwę naukową. Najpierw były to słowa z języka łacińskiego. Gatunków jest jednak bardzo dużo a zasób słów w tym wymarłym języku ograniczony. Dlatego używa się słów łacińskich lub takich, które przypominają łacińskie (są w odpowiedniej konwencji). Jest więc i Dziwneono jako nazwa rodzajowa australijskich pluskwiaków.

Ostatnio badaczka dr Katarzyna Grzelak z Katedry Zoologii Bezkręgowców i Hydrobiologii Uniwersytetu Łódzkiego opisała trzy nowe dla nauki gatunki morskich bezkręgowców – ryjkogłowych (Kinorhyncha). Te małe „robaki" żyją w morzach i oceanach. Dr Katarzyny Grzelak gatunkom złowionym w rejonie Spitsbergenu nadała nazwy, zaczerpnięte z „Gry o Tron".

Dwa nowe smoki (Smok wawelski dawno wymarł a one żyją obecnie) to:
  • Echinoderes drogoni Grzelak et Sorensen, 2018 - gatunek opisany na cześć smoka Drogona, 
  • Echinoderes rhaegali Grzelak et Sorensen, 2018 - gatunek opisany na cześć smoka Rhaegala, 
  • Trzeci gatunek odnosi się do postaci fikcynej: Echinoderes daenerysae Grzelak et Sorensen, 2018 - gatunek opisany na cześć królowej Daenerys Targaryen z powieści "Gra o Tron”, nazywaną w książce matką smoków. 
Pisarze w swojej fantazji kreują byty fikcyjne. Ale za sprawą naukowców literatura fikcji staje się literaturą faktów. Według niektórych szacunków nawet 90 procent gatunków morskich na świecie wciąż pozostaje nieodkryta i czeka na naukowy opis. Dzięki fantazji i poczuciu humoru naukowców może przybędzie więcej mitologicznych zwierząt, a w zasadzie wykorzystania ich nazw do opisu nowych gatunków zwierząt.

Ryjkogłowy (Kinorhyncha) zwane także ryjokrętkamii lub szczotkoryjcami a po angielsku mud dragons to typ małych (0,2–1 mm), wyłącznie morskich, drapieżnych bezkręgowców. Do tej pory opisano ponad 250 gatunków. Ciało ryjkogłowych składa się z 11 segmentów. Mają ruchomą głowę, uzbrojoną w pierścień haczyków oraz zakrzywione na grzbiecie kolce. Nic dziwnego, że mogą się kojarzyć ze smokami, gdy je oglądać pod mikroskopem. Poruszając się w osadzie ryjkogłowe wysuwają głowę z cylindrycznego korpusu, wbijają haczyki w ziarenka osadu i po takim zakotwiczeniu (pomocne kolce na ciele) przeciągają swoje ciało do przodu. Następnie głowa wsuwa się w ciało, a proces się powtarza. Ten sposób poruszania się wyjaśnia etymologię słowa kinorhyncha, co z języka greckiego oznacza - ruchomy pysk. Tu trzeba dodać, że język grecki dawniej także był źródłem nazw jednostek taksonomicznych i terminów biologicznych.

źródła: 

 Echinoderes daenerysae Grzelak et Sorensen, 2018

2 komentarze:

  1. Witam, zupełnie przypadkiem trafiłam na Pana bloga. Przepiękna grafika i elegancki układ strony, a także ciekawa tematyka sprawia, że chce się tu wracać. Pozdrawiam. Niespełniony biolog - annna81

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Spełniać się można pozaformalnie :) I przez całe życie, ucząc siebie i innych w przestrzeni publicznej.

      Usuń