Profesorskie Gadanie: Projekt w edukacji

23.10.2022

Projekt w edukacji

Od dawna stosuję metodę projektu w edukacji. Zaczęło się od pracy w kole naukowym a potem była kontynuacja, gdy sam byłem opiekunem studenckiego koła naukowego. Nauka bez ocen, bez egzaminów. Bez oceniania lecz z docenianiem. W zasadzie tak powinno wyglądać studiowanie. W dobie upowszechniania się komunikacji online rożnie potrzeba działania praktycznego i rozwijania kompetencji miękkich. A więc koła naukowe dla wszystkich. Jak to zrobić? Z opieką mentorów i tutorów, z samodzielnym stawianiem sobie celów, w realizacji badań i udziałem w konferencjach naukowych by ćwiczyć się w komunikacji i prezentowaniu wyników. I by uczestniczyć w szerszej dyskusji. Mniej wykładów, więcej działania praktycznego. I więcej możliwości wybory zajęć bo to kształtuje odpowiedzialność za siebie i swoją edukację.

A czy metoda projektu może być szerzej wykorzystana w normalnych, kursowych zajęciach? Myślę, że tak. Zacząłem od zajęć z ochrony środowiska a potem poszerzałem i teraz wykorzystuję praktycznie na wszystkich swoich przedmiotach. Nawet, gdy są to tylko wykłady. Teraz uczę się m.in. design thinking. I dostosowuję do specyfiki zajęć, które prowadzę ze studentami biologii, biotechnologii, mikrobiologii oraz pedagogiki wczesnej edukacji. Uczę się metodą projektu jak nauczać przez projekty. Nie tylko czytam (poszukuje wiedzy) lecz i działam, uczę się przez działanie i wspólne ze studentami odkrywanie.

Stosując metodę projektu kształtujemy u uczniów/studentów umiejętności: organizacji pracy, selekcji zebranych materiałów, współdziałania, posługiwania się komputerem, korzystania i poszukiwania różnych źródeł informacji, rozwiązywania problemów, podejmowania decyzji za siebie i grupę, kulturalnego dyskutowania, publicznego dyskutowania prezentowania.

Na każdy projekt składa się kilka faz/etapów:

Pomysł na projekt (inspirowanie i dyskusja).
Sformułowanie tematu (dopracowanie pomysłu i dyskusji).
Zaprezentowanie celu projektu oraz uzgodnienie harmonogramu działań i sposobu monitorowania.
Podział na grupy i przydzielenie zadań. W grupach studenckich to także pomoc w wyłonieniu lidera/liderów.
Realizacja projektu.
Prezentacja efektów (jako forma podsumowania i sprawdzenia realizacji zakładanego celu).
Ewaluacja (zamiast oceny).

Pytania pomocne w opracowywaniu plan akcji metodą projektu (z mojej praktyki):

Co i gdzie zrobimy? Kto weźmie udział?
Czy tylko studenci z grupy?
Jak poinformować i zachęcić innych?
Czy organizować dodatkowe spotkania (poza zajęciami)?
Czy przygotować plakaty (lub inne formy informowania o celu akcji)?
A może nagłośnić akcję w gazecie czy radiu ?
Jak wykorzystać media społecznościowe do informowania i zachęcania?
Jak przygotować notatkę prasową dla gazety i radia?
Co w tej akcji jest niezwykłego, ciekawego, wyjątkowego (by przekaz miał większy zasięg i by zainteresować media. Czyli poszukiwanie efektu viralowego)?
Jak zorganizować przepływ informacji między osobami kluczowymi, organizującymi akcję?
Skąd zdobyć pieniądze (jeśli są potrzebne, bo przecież można uwzględnić wkład własny w postaci czasu i zaangażowania)?
Czy tylko we własnym zakresie (w przypadku sprzątania każdy przychodzi ze swoimi workami, rękawiczkami i wiktuałami na ognisko), czy też poszukać sponsorów? Czy znalazłby się sponsor ognisko i na jakich warunkach?
Czy planowane będą inne wydatki (np. papier i farby na plakaty) – a może znajdzie się sponsor?
Jak poznamy, że nam się udało (ewaluacja i mierniki projektu).
Jak będziemy świętowali?

Przykładowo w akcjach typu sprzątanie świata (takie projektu realizowałem na początku), programem minimum było: np. zorganizowanie sprzątania fragmentu parku, lasu, okolicy jez. Kortowskiego lub zebranie podpisów (petycja), akcja konsumencka itd. Jeśli wyżej stawialiśmy sobie poprzeczkę (początkowo motywowałem to wyższą ocena, potem zrezygnowałem z jakichkolwiek ocen): zachęcenie (zrealizowane) do udziału innych osób z poza grupy (inni studenci, młodzież, dorośli). Kolejna poprzeczka wyżej to włączenie mediów (gazety, radio, TV), a przez to poszerzenie kręgu odbiorców. Dalej - pozyskanie od sponsorów funduszy na worki na śmieci, rękawiczki, nagrody do ewentualnych konkursów, poczęstunek do ogniska. W końcu podsumowanie akcji w formie referatu lub artykułu w prasie. Ważne by to sami studenci pisali i udzielali wywiadów.

Na czym polega efektywność metody projektów?