O co uczniowie pytali w czasie webinarium

Uczniowie ze szkoły w Szczytnie w czasie wykładu online.

 

Na zaproszenie z Zespołu Szkół nr 3 im. Jana III Sobieskiego w Szczytnie gościłem u nich w dniu 18.10.2024 z wykładem online. Tematem spotkania było "Nie tylko elektroodpady – co jednostka może zrobić w ochronie klimatu, Ziemi i siebie?" Kontakt zdalny jest wygodny. Ułatwia dostęp do wiedzy i ekspertów. Mój wyjazd do Szczytna lub przyjazd dwóch klas do Olsztyna zająłby łącznie  kilka godzin (wliczając sam wykład). Spore wyzwanie logistyczne i utrudnienie dla szkoły (w przypadku wyjazdu do Olsztyna). Technologia ułatwia życie i edukację. Dlatego warto z niej korzystać.

Webinarium na platformie utrudnia kontakt z publicznością. Obie strony widzą jedynie ekran. Brak jest bliskiego kontaktu i możliwości odczytywania języka ciała. Były krótkie momenty, gdy widziałem na swoim ekranie wszystkich słuchaczy (dwie klasy - tak jak na załączonym zdjęciu). Na koniec odbyła się sesja pytań i odpowiedzi. Zdalnie jest trudniej. Dlatego właśnie warto wykorzystywać technologie. Samo przenoszenie (kalkowanie) zwyczajów spotkania w kontakcie na spotkanie webinarowe nie jest dobrym rozwiązaniem. Ja wspomagałem się aplikacją Mentimeter. Na początku spotkania wyświetliłem kod qr z linkiem a uczniowie mogli anonimowo i korzystając ze swoich telefonów komórkowych brać udział w synchronicznej i asynchronicznej dyskusji. Gdyby wszyscy byli przed swoimi komputerami i na platformie MS Teams, to mogliby pisać swoje pytania i komentarze w czacie. W formule, gdy cała klasa łączy sie z jednego konta, czat nie jest dostępny. Ponadto anonimowość nieco ośmiela. 

Na początku była chmura słów i pytanie z czym kojarzy sie uczniom ochrona środowiska w Szczytnie. Niżej efekt uczniowskiej aktywności:

Wspólna chmura słów, z pojedynczymi próbami wpisania słów nie na temat. Sprawdzanie czy się uda? Może brak pomysłu a duża potrzeba sprawstwa? To normalne w tak dużej grupie. Chmura słów jako efekt onlajnowej wspołpracy i jako rozgrzewka z małą aktywnością. Mentimeter był cały czas włączony i działał w tle. Gdy prezentowałem swój wykład uczniowie na swoich telefonach mogli zadawać pytania i komentować. Na koniec ponownie przełączyłem się na Mentimeter i w formule Q&A (sesja pytań i odpowiedzi) pokazywałem kolejne pytanie i na nie odpowiadałem. Niżej wszystkie pytania, które wpisali uczniowie.

Jak łatwo zauważyć były dociekliwe i bardzo trafne. Na dwa chciałbym zwrócić uwagę. Te odnoszące się do samochodów elektrycznych i laptopów. Bardzo konkretne i trafne. Sam samochód elektryczny nie wnosi jeszcze nowej jakości. Chyba, że w mieście, wtedy zmniejsza się hałas i poprawia jakość powietrza (mniej spalin). W kontekście globalnego ocieplenia kluczowym jest pytanie skąd energia do tych samochodów. Jeśli z elektrowni węglowych lub wykorzystujących ropę naftową, to nic samochody elektryczne nie wnoszą, gdyż wykorzystujemy źródła nieodnawialne i emitujemy dwutlenek węgla do atmosfery. Chyba, że energia pochodzi ze źródeł odnawialnych, takich jak solary czy wiatraki. Wtedy ma to kluczowe znaczenie, bo transport elektryczny nie przyczynia się do emisji gazów cieplarnianych. Pomijam koszty budowy samych samochodów, bo te są jednakowe dla aut spalinowych i elektrycznych. Podobnie z energią elektryczną, wykorzystywaną w laptopach i telefonach komórkowych. Zasadnicze znaczenie ma źródło tej energii. 

Część pytań dotyczyło wykorzystania owadów i mikroorganizmów do utylizacji plastiku. Pytania jak najbardziej biologiczne. Nad tym pracują naukowcy, poszukują i takich rozwiązań. Nie są one łatwe. Bo trzeba zagwarantować, że ani owady, ani mikroorganizmy nie zaczną zjadać plastiku jeszcze w czasie użytkowania produktu. Mogą działać dopiero wtedy, gdy trafi na "śmietnik". To problem także logistyczny.  I wielka sztuka kontrolowania aktywności żywych organizmów. Wyobraź sobie, że takie mikroorganizmy przedostają się do środowiska i trafiają niekontrolowane do twojego domu. 

I pytanie ostatnie, dotyczące owadów w mieszkaniu w bloku. Czy można zadbać o bioróżnorodność w mieście? Można. Poczynając od balkonowych skrzynek z roślinami. Ich głównym celem nie musi być tylko ozdoba a również przyrodnicza użyteczność. To zagadnienie wymaga szerszego omówienia z podaniem przykładów i dobrych praktyk. Za jakiś czas pojawi się odpowiedni tekst na niniejszym blogu. Łatwej udzielić krótkiej i ustnej odpowiedzi ad hoc niż napisać dobry i spójny tekst. To zupełnie inne formy wypowiedzi i wymagające nieco innej konstrukcji. Nad tekstem trzeba nieco dłużej posiedzieć i go staranniej dopracować. Spróbuję także odpowiedzieć w formie radiowego podcastu na falach Radia Olsztyn. 

Rozstaliśmy się z planem na kolejne spotkania, tym razem już w formie bezpośredniej. Albo ja pojadę do Szczytna, albo młodzież przyjedzie do Olsztyna, np. w ramach zbliżającej się Nocy Biologów 2025.

Czas na podsumowanie, czyli wyjaśnienie dlaczego o tym spotkaniu napisałem. Wykład online na temat ochrony środowiska dla uczniów ze Szczytna był ciekawym eksperymentem, łączącym nowoczesne technologie z edukacją ekologiczną oraz wypracowywaniem współpracy uczelni z jej otoczeniem społeczno-gospodarczym. Z jednej strony, platforma online umożliwiła dotarcie do szerszej i fizycznie odległej grupy odbiorców. Z drugiej strony brak bezpośredniego kontaktu utrudnił interakcję i odczytywanie reakcji uczniów. Aby przekroczyć te ograniczenia trzeba szukać nowych metod, właściwych dla dydaktyki online. Mimo tych ograniczeń, wykorzystanie narzędzi takich jak Mentimeter pozwoliło na aktywne zaangażowanie uczniów w dyskusję. Pytania zadawane przez młodzież świadczyły o ich zainteresowaniu tematem i dojrzałym podejściu do problemów ekologicznych, zorientowanych globalnie i lokalnie. 

Technologie cyfrowe oferują nowe możliwości w edukacji, ale nie zastąpią one całkowicie tradycyjnych form nauczania. Najlepsze efekty osiągniemy, łącząc zalety obu światów czyli wypracowując standardy spotkań hybrydowych. Do tego potrzebna jest dydaktyka online. Świat, który dopiero odkrywamy i dopiero wypracowujemy efektywnie działające standardy. Wykład online był wartościowym doświadczeniem, które pokazało, że nauka o ochronie środowiska może być zarówno poważna, jak i angażująca.

Młodzi ludzie są naszą przyszłością i to od nich zależy, w jakim świecie będziemy żyć. Dzięki takim inicjatywom jak ten wykład online, możemy inspirować kolejne pokolenia do działania na rzecz ochrony naszej planety. A sam uniwersytet może być mocniej, głębiej i permanentnie osadzony w swoim otoczeniu społecznym. Edukacja to zbiorowy obowiązek. Uniwersytet w ramach swojej misji społecznej może stale prowadzić podobne formy współuczestnictwa w edukacji szkolnej. Technologie cyfrowe są tu naszym sprzymierzeńcem, ale to zaangażowanie i świadomość młodych ludzi są kluczem do zmian.

Chciałbym również podkreślić, że takie eksperymenty z nowymi narzędziami edukacyjnymi są ważne, ponieważ pozwalają nam odkrywać nowe, bardziej efektywne sposoby przekazywania wiedzy (w tym dydaktykę online i dydaktykę spotkań hybrydowych). Warto wspomnieć także o tym, że poruszane tematy (np. samochody elektryczne, zanieczyszczenie powietrza, owady w mieszkaniu) są bezpośrednio związane z problemami, z którymi boryka się nasze środowisko. Zachęcony dobrymi rezultatami będę kontynuował w przyszłości, np. w formie cyklicznych webinarów lub innych wydarzeń online. A także radiowych podcastów. To dodatkowa współpraca z otoczeniem uniwersytetu i próba szerokiej, międzyinstytucjonalnej współpracy. Uniwersytet jest dobrym miejscem do odkrywania nowej, społecznej i edukacyjnej rzeczywistości i dobrym laboratorium do wymyślania nowych sposobów kooperacji i upowszechniania wiedzy.