Katastrofa klimatyczna czyli po co nam wiedza ekologiczna (tekst in statu nascendi)

Niniejszy tekst jest formą dyskusji z młodzieżą z Lubawy. Jest integralną częścią wykładu pt. "Katastrofa klimatyczna: czy wiemy co się stanie czyli po co nam wiedza ekologiczna", który wygłoszony będzie 10 marca 2020 r. w Akademickim Zespole Placówek Oświatowych w Lubawie.

In statu nascendi to łaciński zwrot oznaczający w trakcie tworzenia, w chwili powstania. Termin ten wykorzystywany w chemii, odnosi się do "produktów przejściowych reakcji chemicznych, których nie można wyodrębnić ze środowiska tej reakcji. Istnieją one zatem tylko w „trakcie tworzenia”, po czym zanikają na skutek reakcji następczych. Mimo to w określonych warunkach można uzyskać ich stosunkowo wysokie stężenie w stanie równowagi chemicznej lub na skutek stałego dostarczania do układu substratów w tempie zbliżonym do szybkości reakcji następczych z udziałem produktu pośredniego". In statu nascendi jest zarówno ocieplenie klimatu Ziemi oraz związana z tym katastrofa ekologiczna, jak i powstający tu tekst.

Przed wyjazdem do Lubawy zamieszczam ten tekst. Ale nie jest on skończony. To tylko punkt wyjścia. Uzupełniony zostanie konektywnie wytworzoną wiedzą w czasie wykładu (uczniowie będą na wykładzie wykorzystywali swoje telefony komórkowe, a do dialogu włączona zostanie sztuczna inteligencja). Zatem po wykładzie uzupełnię ten tekst. Uczniowie dodatkowo mogą kontynuować dyskusję poprzez zamieszczanie komentarzy pod niniejszym wpisem na blogu. Tak, to jeszcze jeden eksperyment dydaktyczno-komunikacyjny. Bo nauka polega na nieustannym eksperymentowaniu, popełnianiu błędów, wysuwaniu hipotez, weryfikowaniu i kolejnym eksperymentowaniu. Nieustanny proces. Wiedza jawi się w nim jako in statu nascendi.

Dlaczego w ogóle i dlaczego tak? Dlaczego naukowcy jeżdżą z wykładami po prowincjonalnych miasteczkach i spotykają się w młodzieżą, z seniorami, przeciętnymi, zwykłymi ludźmi (kawiarnie naukowe, uniwersytety trzeciego wieku, wykłady w szkołach)? Bo to jest realizacja trzeciej misji uniwersytetu. A rolą uczelni wyższej jest jej potencjał doradzania społeczeństwu (z tego powodu prowadzę również niniejszy blog). Uniwersytet jest społecznym think tankiem, fundamentem opinii publicznej, strukturą i swoistym "organem społecznym" przeznaczonym do tworzenia i upowszechniania wiedzy. Ma pomagać tworzyć społeczeństwu przemyślaną opinię o otaczającej rzeczywistości. W czasach ogromnych zmian ten przemyślany osąd jest niezwykle ważny, czy to w odniesieniu do zmian klimatycznych, czy to pojawianiu się epidemii takich jak ta aktualna, związana z koronawirusem, czy też wykorzystywaniem nowych technologii w komunikacji międzyludzkiej (pozwolić czy zakazać uczniom w szkołach korzystać z telefonów komórkowych?).

Efekt wspólnych skojarzeń nad jednym tematem (przykład konektywizmu w mikro skali). Dla porównania skojarzenia z tym samym temat u uczniów z Warszawy . Takie mieli szybkie skojarzenia. Czasu na zastanowienie mało, jak na klasówce. Pojawiły się także skojarzenia ze środowiskiem jako takim. Na przykład dziura ozonowa. Ocieplenie klimatu to także jeden z problemów niekorzystnych zmian w środowisku. Prosty sposób zabrania głosu, anonimowo. Potrzebne tylko podstawowe umiejętności cyfrowe: uruchomienie internetu w swoim telefonie, wpisanie, adresu, wpisanie kodu. I już można się wypowiadać. Jeden ze sposobów na umożliwianie interaktywności.

Były także pytania w trakcie. Po wykładzie także były pytania. Niektórzy uczniowie sami je zgłaszali, inni za pośrednictwem nauczycieli. Bo nie jest łatwo zabrać głos publicznie, przy dużej publiczności. Czy po wykładzie ich wiedza na temat przyczyn i skutków ocieplenia klimatu uległa zmianie? Nie wiem. Na pewno byli zainteresowani, słuchali i pytali. 

To było drugie pytanie. Uczniowie mogli się wypowiedzieć na tema tego, co robić by przeciwdziałać złym skutkom ocieplenia jak i samemu ociepleniu klimatu. Wymieszane problemy środowiska, tak jak z tym plastikiem. To jest ich wiedza. Sumaryczna wiedza 69 młodych osób. Mogli zobaczyć swoje poglądy. Obie powyższe chmury słów będa bohaterami osobnych wpisów. Warto się nad nimi zatrzymać i podyskutować. Mam nadzieję, że uczniowie przeczytają. 

To było na początku wykładu. Punkt wyjścia.

(Zdjęcie pamiątkowe po wykładzie, for. D. Paczkowski)

(W trakcie wykładu, for. D. Paczkowski)

W trakcie wykładu, w tle cały czas aktywny był program Mentimeter i uczniowie mogli wpisywać swoje pytania. Na niektóre odpowiadałem na koniec. Ale do wszystkich jeszcze raz wrócę. Dialog się rozpoczął, obiecałem odpowiedzieć, to odpowiem w kolejnych wpisach. Będzie ich kilka-kilkanaście.

Przykład z pytaniami (jest już znacznie więcej), jakie pojawiły się w trakcie spotkania na platformie Mentimeter. Na wszystkie odpowiem, sukcesywnie, tu na blogu.

Na to pytanie "Czacharowski czy Czachorowski" też odpowiem. Jedna literka a spore znaczenie. W Lubawie takie pytanie jest jak najbardziej zasadne. A historia jest długa, sięga co najmniej wieku XV. Dlatego wymaga dłuższego wyjaśnienia. Przygotuję i za jakiś czas pojawi się na tym blogu.

Być może jeszcze się spotkamy. Może uda się przez szkoła założyć łąkę kwietną? A może zorganizować webinarium? Lub inny sposób na dalszy dialog. Jest o czym rozmawiać a uczniowie autentycznie zainteresowani byli dyskusją. Sporo pytań dotyczyło koronawirusa. Bo to aktualny temat. Nie byłem przygotowany na szczegółowe wyjaśnienia tego zagadnienia.

I ja się czegoś nauczyłem. Przy okazji o tym napiszę.

Uniwersytet jest laboratorium odkrywania, wspólnie ze studentami i ze społecznością lokalną. Niniejszy wpis jest też elementem odkrywania możliwości komunizacji z wykorzystaniem przestrzeni internetowych i mobilnego internetu. Nie wiem jaki będzie wynik i jakie z tego wyciągniemy wnioski. Eksperyment trwa a to jest jeden z wielu jego elementów, powtórzeń itp.

Tworzenie opinii, nie tylko tej eksperckiej, dokonuje się także przez wspólną aktywność badawczą i włączanie społeczności lokalnej w poznawanie świata, włączanie do wspólnego dyskutowania. I to niniejszym czynię, poszukując jednocześnie nowych form takiego dialogu (świat się zmienia to i formy komunikacji mogą się zmieniać - trzeba to sprawdzić, doświadczyć a potem przemyśleć i podejmować decyzję czy kontynuować). Przy okazji chcę podkreślić ważną rolę "prowincjonalnych" uczelni, rozsianych po całej Polsce. Ich niezwykle ważnej, społecznej roli nie zastąpi kilka flagowych uniwersytetów z metropolii. Oprócz ścigania się z najlepszymi uniwersytetami świata oraz publikowania w najlepszych, światowych czasopismach (to też jest ważne i konieczne!) potrzebna jest ta codzienna praca w małych miasteczkach i wsiach. Mam na myśli wypełnianie trzeciej misji uniwersytetu. Aby to zrealizować, trzeba być tu, na miejscu (zrównoważony rozwój regionów).

Akademicka rozmowa, do której włączane są także środowiska pozaakademickie, jest sposobem na wspólne myślenie. Wiedza powstaje konektywnie i kolektywnie. A dzięki nowoczesnym technologiom czas i przestrzeń coraz mniej stanowią barierę. Czy umiemy te szanse wykorzystać? Najpierw musimy zrozumieć procesy, zachodzące obok nas. Zarówno te dotyczące zmian klimatu jak i te, dotyczące sztucznej inteligencji.

Włącz się i Ty do tej dyskusji.

Tego wpisu nie będę już uzupełniał. W osobnych tekstach odniosę się do zadanych pytań. Czy będą jakieś komentarze pod tym wpisem? Czy w takiej formie możliwa jest dyskusja? Eksperyment trwa. To już trzecia szkół w której próbuję tej formy komunikacji. Najpierw z uczniami z Pasłęka, potem z uczniami z Warszawy, a teraz z uczniami z Lubawy (a w zasadzie Fijewa). Jeszcze nie pora na wnioski końcowe. Eksperyment trwa.