Czym jest nauka czyli Nasze Niebo Kopernika - wystawa i wykład w czasie 21. Dni Nauki i Sztuki w Olsztynie

Pocztówka (rewers) przygotowana na wystawę i wykład. Awers niżej

Na zbliżające się 21. Olsztyńskie Dni Nauki i Sztuki przygotowałem wykład i wystawę jednego obrazu. Jeden obraz lecz ma bardzo wielu autorów. Piknik naukowy to dla mnie kolejna okazja na eksperymenty i innowacyjne poszukiwania w zakresie edukacji i upowszechniania wiedzy. A ponieważ tradycyjnie na stronie wydarzenia brakuje kilku ważnych informacji to swoimi kanałami upowszechniam pełną informację wraz z niezbędnymi wyjaśnieniami. 

Głównym tematem wystawy i wykładu jest nauka i Mikołaj Kopernik. Opowieści i refleksji o tym, czym jest i jaka jest nauka, towarzyszyć będzie nietypowy rekwizyt - obraz "Nasze Niebo Kopernika". Na czym polega moje eksperymentowanie, które tradycyjnie nie bardzo mieści się w tabelkowych schematach? Wykład będzie bez prezentacji w Power Poincie i bez rzutnika multimedialnego. Jedynym rekwizytem będzie obraz. Być może pojawią się i inne, drobne rekwizyty, lecz będą analogowe. Słowo mówione w kontakcie bezpośrednim. Dlaczego tak "mało nowocześnie"? By wprawiać się w opowieściach w czasie terenowych pikników naukowych. Bez prądu, bez ekranów. Ale za to z dodatkowym wykorzystaniem komunikacji online. Dodatkowym elementem będzie pocztówka z obrazem Naszego Nieba Kopernika i qr kodem, linkującym do większego zasobu treści w internecie. A urządzenie do odczytywania widzowie będą mieli ze sobą. Każdy swoje. Tak, namawiał będę do korzystania z telefonów w trakcie wykładu a w zasadzie przed i po. 

Nie wszyscy zdążą na wykład, nie wszyscy się zmieszczą w holu Collegium Biologiae, nie wszystkim będzie pasował czas i termin. Dlatego zaplanowana jest dodatkowo trzydniowa wystawa. W dowolnym i dogodnym momencie, w ciągu trzech dni można przyjść i samodzielnie oglądać obraz. A jest to obraz, który może przemówić. Znacie przysłowie "Gadał dziad do obrazu a obraz ani razu"? To ten obraz z wystawy będzie przemawiał. Wystarczy mieć ze sobą telefon komórkowy i czytnik kodów qr. Zarówno informacja dodatkowa jak i dołączona pocztówka umożliwią przeniesienie się do internetowej kolekcji na Wakelet (ta kolekcja ciągle się powiększa) i zapoznanie się z dodatkowymi tekstami, zdjęciami, relacjami wideo z czasu malowania, z wystaw itp. Postaram się także zrobić transmisję z wykładu w mediach społecznościowych i jako wideo także tam podlinkować. Zatem można będzie uczestniczyć nawet nie przyjeżdżając do Olsztyna na UWM. To nie jest zamiast udziału bezpośredniego w wykładzie i wystawie lecz poszerzenie możliwości - udostepnienie online znacznie większej publiczności. I dłużej. Takie swoiste życie po życiu (a nawet przed).

Taka koncepcja nie bardzo zmieściła się w wyznaczonych szablonach (komputerowych algorytmach karty zgłoszeń i konstrukcji programu na stronie www). Miały być tylko pokazy w kontakcie. I tak przygotowałem. Lecz w wersji poszerzonej i z możliwością uczestnictwa online (to właśnie ta część nie zmieściła się w algorytmie tabelki, sztywne tabelki i algorytmy utrudniają innowacyjność, ale zawsze można jakoś sobie kreatywnie poradzić, co niniejszym czynię i opisuję). 

Wykład  pt. „Czym jest nauka czyli Nasze Niebo Kopernika” 

(dr hab. S. Czachorowski, prof. UWM)

Najkrócej naukę opisać można to jako 3 razy K. Po pierwsze nauka jest kumulatywna, bo efekty badań naukowych sumują się w ciągu kolejnych lat i wieków a każde pokolenie uczonych i naukowców korzysta z dorobku poprzedników, uzupełniając je swoim wkładem. Po drugie nauka jest kolektywna powstaje zbiorowym wysiłkiem wielu osób. Zwłaszcza współcześnie nauka rozwija się w licznych zespołach badawczych. Potrzebuje współpracy. Po trzecie nauka jest konektywna – wiedza rozproszona są w wielu głowach oraz pozaludzkich nośnikach informacji takich jak książki, mapy, obrazy, zasoby internetowe. I razem, w interakcji, ujawnia swą złożoność i ogrom zgromadzonych faktów, teorii, przemyśleń. Obraz "Nasze Niebo Kopernika" powstał, tak jak i wiedza naukowa, we współpracy. Efekt jest dla nas niespodzianką i nie był zaplanowany ani wcześniej zaprojektowany. To suma indywidualnych wizji, pracy i naszej osobistej interpretacji frazy „niebo Kopernika”. Efekty badań naukowych i wiedza ludzka także są sumą indywidualnego wkładu wielu osób i wielu pokoleń. Efekt nieprzewidziany i niezaplanowany choć spójny.

Patrząc na obraz można odnieść wrażenie, że jest niedokończony. Tak samo jak wiedza naukowa - ona nigdy nie jest zakończona i ciągle się uzupełnia, rozwija, przebudowuje. 

Termin: 20 września 2023 r. godz. 10.00-10.45

Miejsce: UWM, ul. Oczapowskiego 1A, hol w Collegium Biologiae

Link do wydarzenia na stronie ODNiS: https://dninauki.uwm.edu.pl/wydarzenie/1698

Uwagi organizacyjne: Szablon wymusza rezerwację, ale nie jest ona konieczna. W holu jednorazowo zmieści się ok. 30-40 osób. I tyle osób będzie w miarę dobrze słyszało wykład. 

Wystawa: "Nasze Niebo Kopernika"

Opis obrazu: My, społeczność akademicka i naukowa Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie oraz Polskiej Akademii Nauk, pracownicy akademiccy i naukowi wraz ze studentami, absolwentami i mieszkańcami Olsztyna, na wezwanie Artystycznej Rezerwy Twórczej UWM, dla uczczenia kolejnej rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika oraz ogólnopolskiego Roku Mikołaja Kopernika, w miesiącu lutym Roku Pańskiego 2023 r., zebraliśmy się i namalowaliśmy Nasze Niebo Kopernika. Każdy z nas, Autorów, pomalował jeden mały kwadrat wielkości 3 na 3 cm, umieszczając na nim to, co uznał za stosowne i właściwe. Tak powstało Nasze Niebo Kopernika, tak jak je widzimy i interpretujemy. Sposób wykonania i efekt końcowy symbolizuje naukę i tworzenie wiedzy. Nasze wspólne dzieło oddajemy Wam do kontemplacji, dyskusji i kolejnych inspiracji. Zapraszamy do kontynuacji w dowolnej formie: dyskusji, komentarzy, prac malarskich czy muzycznych. Niebo, jakie widział Mikołaj Kopernik, jest ogromne, z mnóstwem galaktyk, gwiazd, czarnych dziur i planet. Jest miejsce i na Twoją kreatywność oraz aktywność. Będziemy pokazywać Nasze Niebo Kopernika na wystawach by opowiadać o nauce i o dziele Mikołaja Kopernika oraz o przewrotach kopernikańskich w nauce. 

Wykonawcy: dr hab. Stanisław Czachorowski, prof. UWM, dr hab. Anna Biedunkiewicz

Termin: 20-22 września, od 8mej do 15 ale i dłużej, w czasie otwarcia budynku.

Miejsce: hol Wydziału Biologii i Biotechnologii, ul. Oczapowskiego 1A

Link o wydarzenia na stronie ODNiS: https://dninauki.uwm.edu.pl/wydarzenie/1697

Uwagi organizacyjne. Na stronie wydarzenia jest wstawiony limit 60 miejsc. I można odnieść wrażenie, że jest to limit na cały dzień. Coś w rubrykę trzeba było wpisać a szablon algorytmu nie przewiduje sytuacji nietypowych. O ile limit miejsc jest ważny i istotny przy wydarzeniu w kontakcie, odbywającym się w sali ćwiczeniowej z ograniczoną liczbą miejsc oraz wyraźnym początkiem i końcem, o tyle nie jest istotny przy wystawie, którą można zwiedzać w dowolnym czasie i dowolną ilość czasu. Jednorazowo przy obrazie może być kilka osób (by dogodnie wiedzieć i kontemplować). Ale skoro każdy może przyjść i wyjść kiedy chce, to w ciągu dnia wystaję zwiedzić może i kilkaset osób. Zatem nie przejmujcie się, jeśli na stronie wydarzenia będzie informacja o braku miejsc. Po prostu przyjdź. Gdyby była kolejka to poczekasz. Algorytm nie jest po prostu dostosowany do tej konkretnie sytuacji. Mogłem oczywiście wpisać więcej osobnych wydarzeń, np. po pół godziny (a w każdym limit np. 20-30 miejsc). Ale byłoby to sztuczne pomnażanie liczny pozycji w programie. Ponadto organizatorzy ograniczyli liczbę powtórzeń tego samego pokazu maksymalnie do czterech jednego dnia. Powstałoby wtedy błędne wrażenie, że obraz na wystawie można będzie oglądać tylko w wyznaczonych, pojedynczych godzinach w ciągu dnia. Skoro zaproponowany i wykorzystywany algorytm jest nieefektywny, to za pomocą takich dodatkowych informacji jak ta, samodzielnie upowszechniam pełniejszą informację. Jako osoba kreatywna i poszukująca nowych rozwiązań zazwyczaj nie mieszczę się w tabelkach i ciasnych algorytmach. Już się do tego przyzwyczaiłem lecz nie zamierzam rezygnować z innowacyjnych eksperymentów. Zawsze można przecież znaleźć jakieś obejście. 

I jeszcze jedna uwaga. Na stronie ODNiS przy poszczególnych pokazach, wykładach itp. pojawia się m.in. komunikat z oświadczeniem o stanie zdrowia, które należałoby wypełnić przed *. Proszę jednak zwrócić uwagę, że po kliknięciu w plik pojawi się w nagłówku informacja, że dotyczy to 19. Olsztyńskich Dni Nauki i Sztuki, czyli sytuacji sprzed dwóch lat z okresu pandemii. To taki osierocony ostaniec z przeszłości. Wykorzystywany jest ten sam algorytm, ten sam informatyczny szablon. Sztuczna inteligencja nie myśli w kategoriach ludzkich. Jedynie szybko, sprawnie i konsekwentnie realizuje zadany algorytm. Póki człowiek nie zmieni algorytmu, póty system będzie wyświetlał nawet nieaktualne i nielogiczne komunikaty. Może ktoś to w końcu poprawi? Na to liczę, pisząc o tych mankamentach algorytmu tworzenia treści na stronie ODNiS. Algorytm jest tak dobry jak wyobraźnia osoby projektującej ten algorytm. Jeśli nie przewidzi jakichś sytuacji, to ich tam nie będzie można ręcznie dopisać. W pewnych kwestiach ciągle mamy przewagę nasz komputerowymi algorytmami tak zwanej sztucznej inteligencji. 

Nasze Niebo Kopernika. Autorzy (kliknij w link) Fot. L. Kuryłowicz.

*  (31.08.2023) W końcu usunięto ten nieaktualny komunikat. Warto chyba zwracać uwagę na te z pozoru drobne rzeczy. 

Pocztówki już gotowe.

Wideorelacja z wykładu