Dzikie pomysły natury czyli jak przyroda inspiruje świat nauki

Znakomita książka, przeczytałem z dużą przyjemnością. Wiele nowych i ciekawych faktów dobrze opowiedzianych. Nie jest łatwo mnie zaskoczyć ciekawostkami biologicznymi, a tu było tych zadziwień wiele. Jest trochę historycznych przykładów ale dużo jest bardzo współczesnych i przyszłościowych. To książka, która łączy w sobie kilka światów: odkryć, nauki, przyrody i filozofii. Opowiada o biomimikrze. Jak ewolucja projektuje najróżniejsze wynalazki, które potem ludzie próbują kopiować? Ewolucja nie ma zdolności przewidywania, jest serią modyfikacji, które przystosowują organizmy do lokalnych zmian i lokalnych warunków. Stąd, z punktu widzenia człowieka, czasami doprowadza do różnych fuszerek. Człowiek może projektować z myślą o przyszłości. Ale z wielkim powodzeniem wykorzystuje pomysły, które już zaistniały w przyrodzie. 

W jaki sposób poznanie biologii niesporczaków (Tartigrada), zwanych niedźwiadkami wodnymi lub mchowymi prosiaczkami, pozwala na projektowanie nowych leków i szczepionek, które nie wymagają lodówki? Ma to duże znaczenie, gdy szczepionki wykorzystywane są w krajach o gorącym klimacie i w miejscach dalekich od prądu i cywilizacji. Lub w jaki sposób wiedza o niezwykłych właściwościach niesporczaków pozwoli człowiekowi podróżować w kosmosie? Tego dowiecie się z Dzikich pomysłów natury Kristy Hamilton.

W jaki sposób poznanie budowy oka homarów pozwoliło zbudować precyzyjne teleskopy podglądające Wszechświat? A czy wiedzieliście, że dziobaki zdolne są do elektrorecepcji, węże odbierają swoimi receptorami podczerwień a ośmiornice światło spolaryzowane? Natomiast pszczoły wykrywają pole elektromagnetyczne. A w jaki sposób pozyskiwać wodę z mgły, nawet na obszarach pustynnych? Podglądanie biomimikry znacząco ułatwia inżynierom wymyślać bardzo przydatne wynalazki. Jest to opowieść o badaniach naukowych, o wynalazkach ale i o przyrodzie. 

Co jeszcze znajdziecie? Na przykład jak podglądając koralowce i za pomocą bakterii można produkować cegły prawie jak betonowe lecz bez emisji dwutlenku węgla do atmosfery. Albo jak sklejać pod wodą. Tu oczywiście pojawiły się i moje ulubione chruściki. A także omułki. Chirurdzy poszukują kleju do zszywania tkanek po operacji, by nie trzeba było wykonywa inwazyjnego szycia igłą i nicią. Duże bogactwo zastosowań wynalazków inspirowanych biomimikrą.

Jednym słowem fascynująca i dobrze napisana książka. Szukacie prezentu świątecznego? To polecam. Jest napisana językiem bardzo przystępnym, więc nie trzeba doktoratu by czuć przyjemność z lektury i wszystko dobrze rozumieć. I cieszę sie, że Uniwersytet Jagielloński wydaje takie znakomite książki popularnonaukowe. 

Kristy Hamilton, Dzikie pomysły natury. Jak przyroda inspiruje świat nauki. Tłumaczenie Magdalena Rabsztyn-Anioł, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego Bo Wiem, Kraków 2024. ISBN 978-83-233-5418-5.